ONARIM VE GÜÇLENDİRME…
Birçok mühendis arkadaşımız bu iki kavramı karıştırıyor.Ama bilmeyerek karıştırıyor ama farkında değil..Oysa onarım ve güçlendirme bir birinden çok farklı kavramlar.Bu iki kavramın anlamını bilmek , ne zaman onarım yapmamız gerektiği ne zaman güçlendirme yapmamız gerektiği konularına açıklık getirmesi nedeniyle önemli.
Onarım
yapının taşıma kapasitesini artırmadan, yapıdaki hasarın tamir edilerek ilk durumuna getirilmesidir.Onarımda mutlaka bir hasar mevcuttur.Bu hasar onarılır ve eleman hasardan önceki taşıma gücüne eriştirilir.Bu çalışma sırasında kesinlikle elemanın kapasitesi artırılmaz.Mesela bir yapıda deprem anında bir kolonda çatlak oluşmuş olsun.Bu çatlağı epoksi ile yada tamir harçları ile doldurup , elemanın ilk haline getirmek bir onarım işmeidir.Bu çalışma sonucunda kolonda dikkate değer bir kapasite artışı olmaz.
Güçlendirmeye gelince.Güçlendirme belli kapasitesi olan bir yapının kapasitesini artırma işlemdiir.Güçlendirme çalışması hasar gören binalarda yapılabilecegi gibi, hasarsız yapılardada yapılabilir.Bir kolonda çatlak olduğunu düşünelim.Bu çatlağın önce doldurulup sonra kolonun 10 cm mantolanması güçlendirme işlemine girer.Bu işlemle kolonun taşıma kapasitesi artmıştır.
Sayısal olarak anlatacak olursaki bir elemanın 2 birim olan kapasitesi, dış etki nedeniyle hasar sonucu 1 birime düşüyorsa ve biz yaptığımız işlemle bu elemanın kapasitesini tekrar 2 birime çıkarıyorsak yaptığımız işlem onarım işlemdiir.Yine aynı şekilde bir elemanın kapasitesi 2 birim ise ve biz yaptığımız işlem ile bu kapasiteyi 3 birime çıkarıyorsak yaptığımız işlem güçlendirme işlemidir.
Peki yaptığımız işin onarım mı güçlendirmemi olduğunu bilmek neden önemlidir ona bakalım :
Onarım işlemi yaptığımızda çoğu kez lokal yaklaşık hesaplar işimizi görür.Mesela bir kolon için onarım yapıyorsak lokal olarak kolonda basit bir hesap yapmak yada hesap bile yapmadan kolonu ilk hale getrimek mümkündür.Ancak güçlendirme yapıyorsak iş değişir .Güçlendirmede bazı elemanların kapasiteleri artacagından, ilk hale göre kuvvet akışları değişevektir.Çünkü güçlendirilmiş elemanlarda rijitlikler artmış dolayısıyle aldıkları kuvvetler değişmiştir.Bunun yanında yapının rijitlik merkezi gibi bazı özellikleride değişir.Kuvvet akışının değişmesi demek diğer elemanlarında bu işlemden yani güçlendirmeden etkilenmesi anlamına gelir.Güçlendirmede lokal hesap yapılmaz.Güçlendirmede sistem bazında tüm yapı hesaba sokulur ve rijitlik değişiminin diğer elemanlardaki etkiside dikkate alınır.Sorun var diye bir kolon eğilme mantolaması yapılıp bırakılamaz.Mantolama nir güçlendirme işlemdiir ve tüm taşıyıcı sistemie tkiler.Eğilme mantolaması yapılmışsa taşıyıcı sistem belli şartlar dahilinde topyekün idealize edilmeli ve analiz edilmelidir.
Bu yüzden onarım yada güçllendirme nedir bilmek gerekir.Mümkün olduğunca bilinçsiz yapı güçlendirmelerinden kaçmak gerekir.Eğer yapı onarım ile kurtarılabiliyorsa onarıp işi bitirmek gerekir.Uç bir nokta verelim.Bir yapıda alt kat kolonuna bir kamyon çarptı ve zarar verdi, hasar oluştu.Bu kolonda mantolama yapılarak kesit büyütülüp sonuç elde edilmiş.Sadece olay kolon açısından değerlendirilerek hesap yapılmış ve güvende kalma amaçlı kesit buyutulmüş.Bu durumda niyet iyi ama yapılan işlem toptan yanlış.Bu kolonun mantolanarak kesitinin büyümesi rijitliğinin artması anlamına gelmekte ve kuvvet akışını değiştirmekte.Yapılan bu işlemden dolayı başka bir eleman yetersiz bir hale bile gelmiş olabilir.Bu durumda yapılamsı gereken kolonu onarıp ilk haline getirmek ve işi orada bitirmek olmalıydı…..
